Τι είναι αυτό που προκαλεί άγχος σε έναν ναυτικό; για τους περισσότερους που δεν γνωρίζουν την δουλειά του ναυτικού τους φαίνεται δύσκολο να έχουν άγχος λόγω του ότι υπάρχει η εντύπωση ότι ο ναυτικός διασχίζει τις θάλασσες του κόσμου και γνωρίζει νέα μέρη, κάτι σαν κρουαζιέρα δηλαδή… Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα.

Μεταξύ όλων των άλλων, ρόλο παίζει το γεγονός ότι μια τυπική ημέρα εργασίας για τους ναυτικούς αποτελείται από 14 κουραστικές ώρες. Και αυτό μόνο και μόνο επειδή οι νέοι κανονισμοί (MLC) αποφάσισε αυτό θα ήταν το μέγιστο καθημερινό ωράριο για τους ναυτικούς, δεδομένου ότι η εργασία επί του πλοίου δεν σταματά ποτέ. Φυσικά όλοι γνωρίζουν ότι οι ώρες πολλές φορές είναι πολύ περισσότερες από ότι λένε οι κανονισμοί.

Μερικές δεκαετίες πριν, οι πολλές ώρες απασχόλησης την ημέρα θεωρήθηκαν ως μία από τις κύριες αιτίες των υψηλών επιπέδων στρες που είχαν μερικές φορές ως αποτέλεσμα να κάνουν οι ναυτικοί επικίνδυνα λάθη ή να έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Κάποιοι επιστήμονες αποφάσισαν να αναλύσουν αυτή τη σχέση μεταξύ εργασιακού φόρτου και στρες στη ναυτιλιακή βιομηχανία.

Τον Ιούνιο του 2014, ο καθηγητής Klaus Gramann του Technische Universität (TU) του Βερολίνου, παρουσίασε το πρότζεκτ του “Η κατάρτιση συναντά την επιστήμη” κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ITS 2014 (International Tug, Salvage & OSV Convention) στο Αμβούργο της Γερμανίας. Εκεί επικεντρώθηκε στο αν υπάρχει ή δεν υπάρχει ένα σημείο καμπής όσον αφορά το στρες στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Η MARIN παρακινήθηκε από την παρουσίαση και σε συνδυασμό με τα έργα της K + S και του TU Berlin αποφάσισε να ξεκινήσει μια πιλοτική έρευνα.

Πριν προχωρήσουμε ας έχουμε κατά νου έναν ορισμό του στρες: “Το άγχος είναι μια απάντηση από τον εγκέφαλο και το σώμα σας σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα τη δουλειά σας”, εξηγεί ο Uitterhoeve, διευθύνων στέλεχος της MARIN για θέματα ανθρώπινου παράγοντα. “Ένας άνθρωπος λαμβάνει πληροφορίες μέσω των αισθήσεων του, για παράδειγμα, τα μάτια και τα αυτιά. Αυτές οι πληροφορίες μεταδίδονται στον εγκέφαλό σας, ο οποίος θα επεξεργαστεί την πληροφορία που αποκτήθηκε και θα αποφασίσει εάν και ποιες ενέργειες είναι απαραίτητες. Αυτή η διαδικασία επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα το ποσό της εργασίας που χρειάζεται ακόμη να γίνει, και ατομικούς παράγοντες, όπως το πόσο έχετε κοιμηθεί. Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο θα επεξεργαστείτε τις πληροφορίες, τι απόδοση έχετε, αλλά και το πώς θα αντιδράσετε σε στρεσογόνες καταστάσεις”.

Το στρες δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό, αντίθετα το λίγο στρες βοηθάει στο να είμαστε σε εγρήγορση, ή να είμαστε πιο συγκεντρωμένοι. Είναι όταν έχετε πάρα πολύ άγχος για πάρα πολύ καιρό που θα επηρεαστεί αρνητικά η απόδοση και η υγεία σας. Κεφαλαλγίες, διαταραχές του ύπνου, κυκλοθυμία, στομαχικές διαταραχές, αίσθημα μη ικανοποίησης από την εργασία, χαμηλό ηθικό και χαμηλά επίπεδα συγκέντρωσης είναι μόνο μερικές από τις πιθανές συνέπειες του στρες. Όταν πάρει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις, το στρες μπορεί να προκαλέσει ακόμη και πρόωρο θάνατο, που πιθανότατα θα οφείλεται σε καρδιακά νοσήματα.

Όσον αφορά τους παράγοντες που προκαλούν στρες πάνω σε ένα πλοίο, διάφορα επιστημονικά άρθρα που έχουν δημοσιευθεί τα προηγούμενα χρόνια αναφέρουν τα εξής:

– Ο αποχωρισμός από την οικογένεια
– Η χρονική πίεση και οι κουραστικές δραστηριότητες
– Η μεγάλη διάρκεια των εργάσιμων ημερών
– Οι δύσκολες συνθήκες εργασίας
– Η πίεση των ναυτιλιακών εταιρειών
– Οι επιθεωρήσεις οι οποίες βάζουν συνεχώς σε δοκιμασία τους ναυτικούς
– Οι τεράστιες ευθύνες
– Οι σκέψεις για προβλήματα υγείας όταν είναι εν πλω
– Τα πολυεθνικά πληρώματα δημιουργούν μια αίσθηση μοναξιάς και εντείνουν την κοινωνική απομόνωση, η οποία συμβάλλει με τη σειρά της στο στρες

Η πρώτη ιδέα για την έρευνα σχετικά με το στρες στον ναυτιλιακό κλάδο προήλθε από τον κλάδο των αερομεταφορών, μιας και οι ομοιότητες είναι εμφανείς: και οι δύο κλάδοι διαχειρίζονται τεράστιες οικονομικές αξίες, ανθρώπινες ζωές και το περιβάλλον και σε κάποιες στιγμές έχουν πολύ μεγάλο φόρτο εργασίας, ωστόσο οι συνθήκες εργασίας τους είναι τελείως διαφορετικές. Οι ναυτικοί έχουν να αντιμετωπίσουν ένα μικρό αριθμό προσωπικού, με διαπολιτισμικά χαρακτηριστικά και να μοιραστούν την εργασία τους και την ιδιωτική ζωή μερικές φορές για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους ένα πρώτο πιλοτικό πείραμα έγινε από την ΜΑΡΙΝ και τους συνεργάτες της. Μέσα σε τρεις μέρες, τρεις καπετάνιοι ρυμουλκών εκτέλεσαν αρκετές δραστηριότητες σε ένα προσομοιωτή χειρισμού πλοίου ενώ μετρήθηκαν τα καρδιογραφήματα τους, η αγωγιμότητα του δέρματος και οι ηλεκτροεγκεφαλογραφίες τους. Ο στόχος αυτού του πρώτου πειράματος, ήταν να προετοιμάσει το έδαφος για ένα πραγματικό πείραμα, το Σεπτέμβριο.

“Κατά τη διάρκεια του πειράματος τον Σεπτέμβριο, θα δοκιμάσουμε αρκετά νέα σενάρια με τους καπετάνιους”, εξηγεί ο Uitterhoeve. Ένα από αυτά έχει να κάνει με δύσκολες καταστάσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ναυτικοί σε ανοιχτή θάλασσα με ισχυρό άνεμο. Η δουλειά του καπετάνιου είναι να διαφυλλάξει την ασφάλεια του πληρώματος, του πλοίου και του φορτίου, κάτι που θεωρείται πολύ αγχωτική κατάσταση. Θα περιλαμβάνει επίσης παράγοντες όπως πυκνή ομίχλη ή υψηλά κύματα.

Και τι θα γίνει με όλα αυτά τα δεδομένα που θα προκύψουν; Σίγουρα θα διερευνηθεί πώς ο βαθμός στρες του πλοίαρχου επηρεάζει τη διοίκηση και διεύθυνση του πλοίου του. Έπειτα, οι επιστήμονες αναφέρουν ότι θα μπορέσουν να ορίσουν ένα δείκτη φόρτου εργασίας υπό πραγματικές συνθήκες, ο οποίος, μεταξύ άλλων, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή των διαδικασιών ή να βελτιστοποιήσει την κατάρτιση των ναυτικών.

“Δεν είναι μόνο ότι ο λεγόμενος ανθρώπινος παράγοντας είναι ακόμα το κύριο στοιχείο για την ασφάλεια στη θάλασσα, που είναι σημαντικό να διερευνηθεί, αλλά επίσης, μια τέτοια έρευνα μπορεί να βοηθήσει να αναλυθούν και να βελτιωθούν οι κοινά καθορισμένοι κανόνες στην καθημερινότητα της εργασίας. Σ” αυτούς περιλαμβάνονται η αλληλεπίδραση με τα όργανα ή τους συναδέλφους στη γέφυρα, με χειριστές στον ασύρματο ή την ρύθμιση των διαφόρων υποθέσεων εργασίας”, εξηγεί για τη σημασία της ο Miklody, ένας από τους βασικούς ερευνητές.

“Το θέμα δεν είναι να κατηγορούμε τους ανθρώπους αλλά να αναγνωρίσουμε, πότε και τι δημιουργεί και συμβάλλει στον υψηλό φόρτο εργασίας και ίσως μειώνει την ικανότητα, η οποία είναι απαραίτητη για το κύριο καθήκον. Είναι πολύ περίπλοκη, και ελπίζω ότι θα αναπτύξουμε περισσότερα πρότζεκτ που θα συνδέονται καλά με την “πραγματική ζωή’”, προσθέτει ο Klinkenberg.

Βλέπουμε ότι από του κύριους παράγοντες στρες είναι οι πολλές ώρες εργασίας (που συνεχίζουν να υπάρχουν παρόλο τους κανονισμούς), κάτι για τις οποίες κανείς δεν κάνει. Όλοι λένε για κανόνες ανάπαυσης και εργασίας των ναυτικών, χωρίς όμως να θέλουν πραγματικά να τους εφαρμόσουν….

Πηγή : e-nautilia.gr