Η δράση στους δήμους προσφέρεται για τις λαϊκές αγωνιστικές δυνάμεις;

Γράφει ο Γεράσιμος Αραβανής

Ενόψει των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών και ιδιαίτερα κατά την διαμόρφωση των ψηφοδελτίων και των  συνεργασιών που επιχειρήθηκαν αναθερμάνθηκε η συζήτηση για το χαρακτήρα των δήμων και την παρέμβαση των δυνάμεων που τάσσονται εναντίον του καπιταλιστικού συστήματος και επιδιώκουν την ανατροπή του.

Είναι χρήσιμη η συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές ή αντιθέτως είναι βλαπτική και επικίνδυνη;

Συμμετέχοντας στις δημοτικές εκλογές  επιδιώκουμε τη ζύμωση των θέσεων μας, την καταγραφή των δυνάμεών μας ακόμη και κάποια θέση στα δημοτικά συμβούλια ως ένα βήμα προβολής των θέσεων μας και καταγγελίας της αντιλαϊκής πολιτικής της Κυβέρνησης ή αγωνιζόμαστε για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, επιδιώκουμε  την πλειοψηφία του Δημοτικού συμβουλίου και άρα να διοικήσουμε το δήμο;

Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά πρέπει να προσδιοριστεί ποιος είναι ο χαρακτήρας των δήμων, τι ακριβώς είναι με ποιους όρους και πώς λειτουργούν οι δήμοι σήμερα και εν τέλει τι δυνατότητες δίνουν για μία πολιτική υπέρ των πλατύτερων στρωμάτων του λαού. Είναι τοπικό κράτος, το κράτος στο κατώτερο διοικητικό επίπεδο; Αν είναι τοπικό κράτος πρέπει να ταχθούμε εναντίον της διαχείρισης του, αφού το κράτος είναι ο μηχανισμός καταπίεσης της εργατικής τάξης από την αστική τάξη είναι αυτό που περιφρουρεί τα κέρδη, την  ιδιωτική ιδιοκτησία και τη αστική κυριαρχία.

Οι δήμοι είναι μεν ο κατώτερος βαθμός της διοικητικής μηχανής, προφανώς δεν είναι αυτοδιοίκηση, εξάλλου είναι ζήτημα αν στα πλαίσια οποιουδήποτε κράτους μπορεί να υπάρξει πραγματική αυτοδιοίκηση, ακόμη και στα πλαίσια του σοσιαλιστικού κράτους όσο αυτό θα υπάρχει. Ορισμένα όμως στοιχεία των δήμων τους δίνουν ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα και δεν ανταποκρίνεται απολύτως ο χαρακτηρισμός του ως τοπικό κράτος. Δεν διορίζονται από την κυβέρνηση οι δημοτικές αρχές. Εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία από το λαό, άρα είναι σε άμεση επαφή και σχέση με τους δημότες και επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από τη θέλησή τους ιδιαίτερα αν αυτή εκφράζεται με ισχυρό τρόπο. Τα όρια αυτού του επηρεασμού ποικίλουν δεν φτάνουν φυσικά στο σημείο να ανατρέψουν  γενικά την πολιτική που η δημοτική αρχή έχει χαράξει. Μία αντιλαϊκή απόφαση της Κυβέρνησης πολύ δυσκολότερα ανατρέπεται από τη λαϊκή κινητοποίηση από ότι η απόφαση ενός δημοτικού συμβουλίου, όσο κι αν η πολιτική που προωθούν φιλικές προς την κυβέρνηση δημοτικές αρχές έχουν στον άξονα τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς. Για αυτό υπάρχουν πολλά παραδείγματα. Ένα ισχυρό κίνημα με βάση τα τοπικά αλλά και τα γενικότερα προβλήματα μπορεί να παρεμποδίσει την πολιτική της δημοτικής αρχής σε σημαντικό βαθμό.

Άρα από την άποψη αυτή η συμμετοχή σε ένα δημοτικό συμβούλιο μπορεί να δώσει αποτελέσματα πρακτικά πέραν της ζύμωση των θέσεων μιας δημοτικής παράταξης.

Οι τοπικές υποθέσεις που  κυρίως απασχολούν τα δημοτικά συμβούλια  συγκινούν και κινητοποιούν ευρύτερα λαϊκά τμήματα από ότι τα γενικότερα προβλήματα.

Μία δεύτερη ουσιαστική πλευρά είναι το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας εντός του οποίου κινούνται οι δήμοι. Είναι ιδιαίτερα στενό και τα τελευταία χρόνια έχει  δυσκολέψει περισσότερο  την εφαρμογή της πολιτικής φιλολαϊκών δημοτικών διοικήσεων. Προστέθηκαν στο ήδη αντιδημοκρατικό θεσμικό πλαίσιο οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης της  Νέας Δημοκρατίας που ισχυροποιούν τα μέγιστα τη δημοτική πλειοψηφία και αποκλείουν τις μικρές παρατάξεις, αφαίρεσαν δικαιοδοσίες από τα δημοτικά συμβούλια και τις εκχώρησαν στις δημοτικές επιτροπές την απόλυτη πλειοψηφία των οποίων έδωσαν στο Δήμαρχο ανεξαρτήτως συσχετισμού.

Παραμένει η διοικητική έγκριση των αποφάσεων του δήμου μέσω των αποκεντρωμένων

Μεγάλο τμήμα των εκτελούμενων έργων γίνεται μέσω προγραμμάτων και κυρίως του ΕΣΠΑ. Το  επιχείρημα που προβάλλεται  είναι ότι όλα τα κονδύλια αυτά είναι στοχευμένα με βάση τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα συμφέροντα των πολυεθνικών και γενικότερα του κεφαλαίου και ως εκ τούτου δεν αφήνουν περιθώρια για έργα λαϊκού ενδιαφέροντος, έργα που να καλύπτουν λαϊκές ανάγκες με την ευρεία έννοια.

Τα πράγματα όμως διαφέρουν, υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες για χρηματοδότηση έργων  χρήσιμων για τους κατοίκους. Συνολικά από οικονομική άποψη οι πόροι της κρατικής χρηματοδότησης,    οι πόροι  μέσω των προγραμμάτων που μπορεί ένας δήμος να αντλήσει και να διαχειριστεί είναι σημαντικοί.  Μέσω των ΕΣΠΑ μπορούν να χρηματοδοτηθούν αρκετά έργα λαϊκού ενδιαφέροντος κι αν σε αυτό προσθέσουμε την κρατική χρηματοδότηση που μειώθηκε μεν, αλλά δεν είναι ασήμαντη τότε διαμορφώνονται σημαντικές δυνατότητες. Επιπλέον η δίκαιη κατανομή των ανταποδοτικών τελών υπέρ των ασθενέστερων οικονομικά δημοτών είναι επίσης μία σημαντική δυνατότητα για ένα αγωνιστικό Δήμο.

Δεν βλέπουμε, όμως, τους δήμους να ασχολούνται στενά μόνο με τα τοπικά προβλήματα, αλλά μέσω της αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών στην ουσία αντιμετωπίζεται η κεντρική πολιτική αφού τα τοπικά προβλήματα είναι  έκφραση της. Με αυτό τον τρόπο αναδεικνύονται οι κυβερνητικές ευθύνες, οι σχεδιασμοί και τα συμφέρον που προωθούνται. Για κάθε γενικότερο ζήτημα οι δήμοι μπορούν και πρέπει να έχουν λόγο και να κινητοποιούν το λαό της περιοχής τους. Να καταγγείλουν τις αντεργατικές παρεμβάσεις που έφερε τον πρόσφατο σχέδιο νόμου της Κυβέρνησης, την πλήρη ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας, τις συμβάσεις μηδενικού χρόνου εργασίας, την τεράστια ανεπάρκεια του Κράτους που αφήνει το λαό απροστάτευτο απέναντι στα καιρικά φαινόμενα, τη διεκδίκηση έργων αντιπλημμυρικής και αντιπυρικής προστασίας, την διάθεση ολόκληρης της κρατικής επικράτειας, των Ενόπλων Δυνάμεων και των δυνατοτήτων  της χώρας στον αμερικανονατοικό ιμπεριαλισμό και την εμπλοκή της στον πόλεμο της Ουκρανίας ενάντια στα συμφέροντα της χώρας και του λαού. Όλα αυτά είναι ένα πολύ μεγάλο πεδίο δράσης για μία λαϊκή αγωνιστική δημοτική αρχή.

Όλα τα παραπάνω δίνουν σημαντικές δυνατότητες σε μία αγωνιστική δημοτική αρχή και μπορεί να έχει σημαντικά αποτελέσματα αρκεί να μη λειτουργεί διαχειριστικά αλλά δημοκρατικά και διεκδικητικά.

Όλα βεβαίως δεν είναι ρόδινα, όπως  εξάλλου τίποτα  δεν είναι εύκολο στον  αγώνα των δυνάμεων που βάζουν σε προτεραιότητα τα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα.

Υπάρχουν κίνδυνοι και θα υπάρχουν να χρεωθούν από πλευράς κυβέρνησης και κράτους ευθύνες και επιλογές τους στις αγωνιστικές δημοτικές αρχές με στόχο να δυσφημιστούν στα μάτια του λαού και να φανούν ασυνεπείς, ή να διαφθαρούν μέσω της διαχείρισης εξουσίας και κονδυλίων. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί όταν πρυτανεύουν στην πολιτική τους ο σωστός σχεδιασμός, η πρόταξη των ταξικών συμφερόντων της πλειοψηφίας σε βάρος της ολιγαρχίας, όταν το μέτωπο ενάντια στην κυβέρνηση και την πολιτική της και στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σταθερό, όταν βασικό στοιχείο τις δράσης της είναι  η πλατιά κινητοποίηση του λαού. Έτσι μπορεί να αποφευχθεί η διολίσθηση.

Η επίκληση του “τοπικού κράτους” οδηγεί στην απόσυρση και στη σιγουριά της απλής διαμαρτυρίας και όχι της ενεργητικής πολιτικής παρέμβασης που μπορεί να αλλάξει  συνειδήσεις και συσχετισμούς.