Η νέα δημοτική αρχή καταβάλει προσπάθεια για να δοθεί μία γρήγορη λύση στο πρόβλημα των συσσωρευμένων απορριμμάτων. Όμως, όσο καλή διάθεση κι αν υπάρχει, τα σκουπίδια θα αρχίσουν πάλι να μαζεύονται και να στοιβάζονται δεματοποιημένα στον ίδιο χώρο. Σε μία τοποθεσία η οποία εφάπτεται του πολεοδομικού ιστού της πόλης, δηλαδή σε κατοικημένη περιοχή, αλλά και σε σχολικές υποδομές. Που πλησίον της υφίσταται προστατευόμενη περιοχή Natura 2000. Που σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ο θαλάσσιος δίαυλος από τον οποίο διέρχονται σκάφη αναψυχής που επισκέπτονται τη Λευκάδα, αλλά και η μαρίνα τουριστικών σκαφών η οποία φιλοξενεί επισκέπτες υψηλών εισοδημάτων.

Η διέξοδος από αυτή την κατάσταση ανάγεται στην υιοθέτηση ενός μόνιμου τρόπου διαχείρισης. Η Μονάδα Προεπεξεργασίας Απορριμμάτων και Κομποστοποίησης ΜΟΠΑΚ έχει παρουσιαστεί και προγραμματιστεί για να θέσει το ζήτημα προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως, δεν παύουν να υπάρχουν καλοπροαίρετοι προβληματισμοί.

Η χωροθέτηση της μονάδας σχεδόν θα συμπίπτει με τον σημερινό χώρο στον οποίο γίνεται η εναπόθεση των δεματοποιημένων σκουπιδιών. Το οποίο σημαίνει ότι η διαχείριση θα λαμβάνει χώρα κοντά σε κατοικίες, σε σχολεία, στην προστατευόμενη περιοχή Natura 2000, στον θαλάσσιο δίαυλο και στη μαρίνα τουριστικών σκαφών.

Με βάση δε την εξαγγελία της προηγούμενης αλλά και της παρούσας κυβέρνησης για την υλοποίηση της κατασκευής της μελλοντικής εισόδου του νησιού μας, της υποθαλάσσιας ζεύξης, τότε ελλοχεύει το ενδεχόμενο κάθε επισκέπτη-τουρίστα να τον «καλωσορίζει» και να τον «αποχαιρετάει» το εργοστάσιο επεξεργασίας σκουπιδιών. Σε περίπτωση που κατόπιν εμπεριστατωμένης επιστημονικής μελέτης δεν βρέθηκε εναλλακτική τοποθεσία, προκύπτει το ερώτημα αν έχει προβλεφθεί ο περιορισμός της θέασης του εργοστασίου με καλλωπιστικές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις πρασίνου.

Επίσης, μία ανησυχία για ενδεχόμενη πρόκληση δυσοσμίας ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς τουριστικούς μήνες, μάλλον δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ακραία, ειδικά σε περίπτωση αναπάντεχης διακοπής λειτουργίας του εργοστασίου λόγω προσωρινής βλάβης.

Ακόμα, επειδή το υπόλειμμα της επεξεργασίας θα μεταφέρεται εκτός Λευκάδας και παράλληλα τα πρωτογενή απορρίμματα των γειτονικών περιοχών θα καταφθάνουν για επεξεργασία στο εργοστάσιο, θα υπάρχει μία συνεχής ροή εισόδου και εξόδου απορριμματοφόρων. Η κίνηση θα είναι εντονότερη το καλοκαίρι και επομένως υπάρχει η πιθανότητα να επηρεάζεται αρνητικά η εντύπωση και η διάθεση των επισκεπτών-τουριστών του νησιού μας.

Η Λευκάδα μπορεί διοικητικά να ανήκει στην περιφέρεια Ιονίων νήσων, αλλά χωροταξικά έχει άμεση γειτνίαση αρχικά με την Στερεά Ελλάδα και δευτερευόντως με την Ήπειρο. Ο κεντρικός κρατικός σχεδιασμός θα μπορούσε να είχε διερευνήσει την εκδοχή να αποτελέσει το νησί μας μέρος της διαχείρισης απορριμμάτων της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, και ειδικότερα των περιοχών Βόνιτσας-Αμφιλοχίας-Αγρινίου. Αν σήμερα, υπάρχει ακόμα χρόνος ώστε να αποτελέσει η Λευκάδα τμήμα της διαχείρισης αποβλήτων της Αιτωλοακαρνανίας, προκύπτει το ερώτημα μήπως θα πρέπει να μελετηθεί και να εξεταστεί αν συμφέρει αυτή η λύση. Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα η μοναδική επιλογή που διαφαίνεται είναι της μεταφοράς των απορριμμάτων στα εν λειτουργία εργοστάσια της Ηπείρου ή και της Δυτικής Μακεδονίας.

Ο πλέον όμως, ωφέλιμος τρόπος κατάληξης σε μία ώριμη απόφαση στο ζήτημα, ίσως να προέκυπτε μέσα από τη διαδικασία της διενέργειας ενός δημοψηφίσματος. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του νέου νόμου για την αυτοδιοίκηση, του λεγόμενου «Κλεισθένη», εισάγεται η δυνατότητα διεξαγωγής δημοψηφίσματος στους δήμους, για σημαντικά ζητήματα. Το δημοψήφισμα μπορεί να έχει αποφασιστικό ή συμβουλευτικό χαρακτήρα και δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι μετέχουν στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή δημοτικού δημοψηφίσματος μπορεί να αναλάβει είτε το δημοτικό συμβούλιο με τα 2/3 του συνόλου των μελών του, είτε να αποφασισθεί κατόπιν αίτησης ποσοστού 10% τουλάχιστον εγγεγραμμένων εκλογέων του Δήμου. Στο δημόσιο διάλογο σχετικά με το ερώτημα που θα τεθεί για ψηφοφορία έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν πολιτικά κόμματα, δημοτικές  παρατάξεις, συνδυασμοί που έλαβαν μέρος στις εκλογές ακόμη και επαγγελματικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Οι απόψεις που αναγκαστικά θα παρουσιαστούν μέσα από αυτή τη διαδικασία, θα οφείλουν να είναι ολοκληρωμένες και εμπεριστατωμένες. Να προσδιορίζουν για παράδειγμα, το συνολικό κόστος διαχείρισης των σκουπιδιών με τη λειτουργία της ΜΟΠΑΚ (κόστος λειτουργίας εργοστασίου και κόστος μεταφοράς των αποβλήτων σε ΧΥΤΑ εκτός νησιού), το κόστος διαχείρισης των σκουπιδιών στην περίπτωση μεταφοράς τους στο εργοστάσιο της Ηπείρου ή της Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και το αντίστοιχο κόστος από ενδεχόμενη διαχείριση σε μελλοντικό εργοστάσιο της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Θα μπορούσαν βέβαια, να προταθούν και να παρουσιαστούν και άλλες εναλλακτικές προτάσεις. Έτσι, θα υπάρξει μία συγκριτική καταγραφή των εναλλακτικών όσον αφορά το οικονομικό κομμάτι.

Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρξει ενημέρωση ως προς τη δυναμικότητα της ΜΟΠΑΚ. Αν δηλαδή, θα μπορεί να καλύπτει τον σημερινό αλλά και έναν προβλεπόμενο μελλοντικά μεγαλύτερο όγκο απορριμμάτων. Ειδικά δε εκείνον που θα προκύπτει κατά τους κρίσιμους καλοκαιρινούς τουριστικούς μήνες. Θα είναι κρίμα να κατασκευαστεί ένα εργοστάσιο το οποίο δεν θα μπορεί να ανταπεξέλθει στις ανάγκες του καλοκαιριού και κατά συνέπεια πάλι να στοιβάζονται απορρίμματα τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο κάθε έτους. Στην περίπτωση που όντως θα μπορεί να καλύπτει τις ακραίες μεταβολές λειτουργικής επεξεργασίας που προκύπτουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, καλό θα ήταν να μελετηθεί αν συμφέρει να φτιαχτεί ένα εργοστάσιο το οποίο θα λειτουργεί τον χειμώνα στο 15% με 20% της δυναμικότητάς του και στο 90% με 100% το καλοκαίρι.

Ο κρατικός σχεδιασμός λοιπόν, θα έπρεπε να ήταν σε θέση να αντιπαραβάλει και το ενδεχόμενο λειτουργίας ενός εργοστασίου που θα καλύπτει τις ανάγκες του νησιού κατά το μεγαλύτερο μέρους του χρόνου και ο υπερβάλλον όγκος απορριμμάτων των καλοκαιρινών μηνών να διατίθεται προς διαχείριση είτε προς το εργοστάσιο της Ηπείρου, είτε της Δυτικής Μακεδονίας, είτε της Δυτικής Στερεάς, καθώς οι περιοχές αυτές δεν παρουσιάζουν τόσο έντονες διακυμάνσεις λόγω εισερχόμενου καλοκαιρινού τουρισμού.

Επίσης, κρίσιμη πληροφορία αποτελεί η πρόβλεψη της χρονικής έναρξης λειτουργίας της ΜΟΠΑΚ, της χρονικής διάρκειας που το εργοστάσιο της Ηπείρου ή της Δυτικής Μακεδονίας μπορούν να δέχονται τα απορρίμματα της Λευκάδας, η εκτίμηση έναρξης λειτουργίας του εργοστασίου της Δυτικής Στερεάς, αλλά και οποιασδήποτε άλλης προτεινόμενης λύσης. Να δοθεί δηλαδή, η εικόνα της πρακτικής και χρονικής δυνατότητας εξυπηρέτησης κάθε περίπτωσης. Ακόμα, θα ήταν σωστό να υπάρξει μία εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων από τους προβληματισμούς που αναφέρθησαν εξαιτίας της χωροθέτησης της ΜΟΠΑΚ.

Σίγουρα, ο κάθε δημότης-πολίτης που δεν έχει ασχοληθεί ενεργά με τα κοινά δεν γνωρίζει όλες τις πτυχές κάθε τοπικού ζητήματος. Αλλά, αποτελεί υποχρέωση των εκλεγμένων αντιπροσώπων του να τον ενημερώσει, ώστε να λάβει την απαραίτητη γνώση και να αποκτήσει γνώμη, τουλάχιστον για τα πιο σοβαρά θέματα. Με την διαδικασία του δημοψηφίσματος, όλες οι δημοτικές παρατάξεις και οι φορείς θα αναγκαστούν να παρουσιάσουν συγκεκριμένες, επιστημονικές και τεχνικοοικονομικές θέσεις, ώστε οι δημότες να σχηματίσουν μία ολοκληρωμένη άποψη και κατόπιν να εκφράσουν τη θέση τους με την ψήφο τους. Ο δήμος όχι μόνο δεν θα ερχόταν αντιμέτωπος με οποιαδήποτε μερίδα δημοτών, αλλά θα έδινε τη δυνατότητα στον οποιονδήποτε να διατυπώσει την πρότασή του και θα παρέδιδε την απόφαση στα χέρια των ίδιων των δημοτών. Εν τέλει, ο Δήμος και οι πολίτες της Λευκάδας θα έκαναν μία πρωτοφανή πολιτική και δημοκρατική υπέρβαση για τα ελληνικά δεδομένα.

Ο δημότης Λευκάδας και κάτοικος Αγίου Πέτρου

Μαργέλης Κωνσταντίνος