Μάγεψε τους πάντες με την παρουσία της στα εγκαίνια για το μουσείο «Άγγελος Σικελιανός» η δισέγγονη του ποιητή. Τα βλέμματα όλων στραμμένα πάνω στην επίσημη προσκεκλημένη, όλοι την αναζητούσαν για μια φωτογραφία μαζί της, μια χειραψία, έναν καλό λόγο να της πουν.

Η Ελένη Σικελιανού, γεννήθηκε το 1965 στην Καλιφόρνια, είναι, όπως και ο προπάππους της, ποιήτρια. Τα ποιητικά βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες και είναι πολυβραβευμένα. Διδάσκει Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ, στο Κολοράντο, όπου ζει με τον συγγραφέα Laird Hunt και την κόρη τους Εύα

Εμείς είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε και να μιλήσουμε για λίγο με την Ελένη Σικελιανού μέσα στο μουσείο. Μια σπάνια και πραγματικά συγκινητική στιγμή για όλους, εκεί που συνάντησε ξανά τον προπάππου της, με τον οποίο έχει καταπληκτικές ομοιότητες….

Η Ελένη Σικελιανού μας μίλησε για την αγάπη που νιώθει για την Ελλάδα…. «Επισκέπτομαι σχετικά συχνά την Ελλάδα, βρισκόμουν εδώ και τον Ιούνιο. Η Λευκάδα έχει αλλάξει πάρα πολύ τα τελευταία 10 χρόνια. Νιώθω πολύ κοντά στην Λευκάδα και στην Ελλάδα.» Μας μίλησε για τα συναισθήματά της, πως νιώθει να βρίσκεται στο σπίτι που μεγάλωσε ο προπάππους της; «Τα συναισθήματα που έχω είναι πάρα πολλά και σίγουρα θα χρειαστούν μέρες για να μπορέσω  να τα αφομοιώσω. Θα χρειαστεί λίγος χρόνος να δω το Μουσείο και με την ηρεμία που χρειάζεται. Το συναίσθημα που κυριαρχεί τώρα σίγουρα είναι η μεγάλη συγκίνηση να βρίσκομαι σήμερα εδώ, να βλέπω όλο αυτό τον κόσμο και την αφοσίωση που δείχνει στον προπάππου μου. Βλέπω πόσο πολύ δουλεία έχουν αφιερώσει όλοι αυτοί οι άνθρωποι για να δημιουργηθεί αυτό το Μουσείο. Πραγματικά πρέπει να σας πω τώρα που βλέπω το αποτέλεσμα, αυτό με γεμίζει με ελπίδα για την Ελλάδα,  για τον τόπο και την πορεία του κόσμου. Σας ευχαριστώ.»

Εμείς ευχαριστούμε την Ελένη Σικελιανού για τον χρόνο που μας χάρισε αφού τα χρονικά περιθώρια ήταν πολύ περιορισμένα. Όλος ο κόσμος ήθελε να της μιλήσει και να την γνωρίσει έστω και για λίγο από κοντά. Επί τη ευκαιρία σας παρουσιάζουμε κάποια ρεπορτάζ που βρήκαμε για την ποιήτρια και το σπουδαίο έργο το δικό της! Γιατί η τέχνη έχει συνέχεια….

«Όχι. Δεν θα μπορούσα καν να φανταστώ μια ζωή χωρίς να διαβάζω ποίηση».

Η ποιήτρια ωραία Ελένη

Η Ελένη Σικελιανός, που γεννήθηκε το 1965 στην Καλιφόρνια, είναι, όπως και ο προπάππος της, ποιήτρια (τον διάβασε στις μεταφράσεις του Έντμουντ Κίλι και του Φίλιπ Σέραρντ), αλλά προκειμένου να φιλοτεχνήσει τη μορφή του πατέρα της κατέφυγε σε ένα ανάμεικτο είδος λόγου: Από τη μια πλευρά ποιήματα και από την άλλη μια αποσπασματική, όσο και υποβλητική αφήγηση, που λειτουργεί όπως η γλώσσα του ονείρου, για να συμπληρωθεί από μια σειρά επιστολών και ημερολογιακών εγγραφών.

Γεννήθηκε στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, το 1965, με ένα όνομα «βαρύ» σαν ιστορία. Η δισέγγονη του μεγάλου ποιητή, Άγγελου Σικελιανού, Ελένη, αν και δεν γνώρισε ποτέ τον προπάππο της, φαίνεται πως κληρονόμησε απ’ αυτόν το μεράκι της ποίησης, με την οποία άρχισε να πειραματίζεται από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής της για να μετεξελιχθεί, σήμερα, σε ποιήτρια εγνωσμένου κύρους.

Στις φλέβες της όμορφης ποιήτριας Ελένης Σικελιανός κυλάει αίμα ελληνικό. Είναι δισέγγονη του μεγάλου Ελληνα ποιητή Αγγελου Σικελιανού. Πατέρας ήταν ο ελευθεριακός ποιητής, μουσικός και γιατρός Τζον Πίτερ Στίβεν Σικελιανός (1945-2000).

Ο Τζον είναι το δεύτερο παιδί από τα τέσσερα, που απέκτησε ο Γλαύκος (1909-1994) -μοναδικός γόνος του Αγγελου Σικελιανού και της Εύας Πάλμερ- από τον δεύτερο γάμο του. Η Ελένη Σικελιανός δεν μιλάει ελληνικά. Το έργο του προπάππου της το γνώρισε μέσα από τις αγγλόφωνες μεταφράσεις του Εντμουντ Κίλι και του Φίλιπ Σέραντ.

Ο πατέρας της, Τζον Σικελιανός, ήταν ένας αυτοκαταστροφικός χαρακτήρας, που την επηρέασε δημιουργικά, όπως φαίνεται από το σημαντικό έργο της «Το βιβλίο του Τζον» (εκδόσεις «City Lights»), ένα εκτενές αφηγηματικό ποίημα και ένα οδυνηρό ξεκαθάρισμα με τη μορφή του πατέρα. Ο Τζον Σικελιανός ήταν μία καταραμένη προσωπικότητα. Πέρασε μέσα από την αλητεία του αλκοόλ, των ναρκωτικών και, μάλιστα, δεν δίστασε να ζήσει επί μακρόν ως άστεγος. Στο έργο αυτό της Ελένης Σικελιανός η αφαίρεση της ποίησης συνυπάρχει με τη ζωντάνια του εξομολογητικού τόνου των επιστολών.

Η αμερικανική κριτική έχει υποδεχθεί θετικά και το φιλόδοξο στην πρόθεση και στο αποτέλεσμα έργο της «Το ποίημα της Καλιφόρνιας», στο οποίο αποπειράται να ξαναδιαβάσει την ιστορία και τον πολιτισμό της Αμερικής, μετά τον βίαιο αφανισμό των ιθαγενών. Η Σικελιανός αναζητεί να αρθρώσει έναν πρωτότυπο και σημερινό λόγο, που είναι διάστικτος από αναφορές στον Βιργίλιο, τον Δάντη, την ομηρική «Οδύσσεια», αλλά και σε πολιτιστικά σύμβολα, είδωλα και τάσεις της Αμερικής, όπως είναι ο Μάρλον Μπράντο, η Τζέιν Μάνσφιλντ, η ροκ μουσική.

Σπούδασε βιολογία και ωκεανογραφία, όμως, μετά το πέρας των σπουδών της, αφοσιώθηκε στην αγγλική και τη γαλλική φιλολογία. Στα είκοσί της αφήνει πίσω της την Αμερική και ταξιδεύει σ’ όλο τον κόσμο – έζησε κατά διαστήματα σε Λονδίνο, Παρίσι, Αθήνα, Αγκυρα, Χάιφα και Νταρ ες Σαλάμ. Σήμερα διδάσκει δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ στο Κολοράντο και είναι παντρεμένη με τον Αμερικανό Λερντ Χαντ, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη, την Εύα.

Νιώθετε ως βάρος το όνομα ενός από τους μεγαλύτερους Ελληνες ποιητές; Εχετε μελετήσει το έργο του Σικελιανού;

«Δεν είναι για μένα βάρος, γιατί δεν είναι γνωστός στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν είχα γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα, θα ήταν δυσκολότερο. Φανταστείτε ότι ήταν δύσκολο για τον παππού μου, τον Γλαύκο -γιο του Αγγελου και της Εύας- που δεν ήταν καν ποιητής. Δυστυχώς, είμαι σε θέση να διαβάζω την ποίηση του προπάππου μου μόνο σε αγγλική μετάφραση και να βασίζομαι για να την καταλάβω στο λίγο που απομένει από το νόημα του πρωτότυπου».

Πόσα χρόνια πέρασαν για να διαμορφωθείτε ποιητικά και να βρείτε την προσωπική σας φωνή;

«Δεν μπορώ να γνωρίζω πότε βρίσκει κάποιος την προσωπική του ταυτότητα στην ποιητική του φωνή. Θέλω να επικαλεστώ τη ρήση του Αρθούρου Ρεμπό “Εγώ είμαι ένας άλλος”. Ο κάθε ποιητής είναι τόσο πολλοί άνθρωποι, τόσο πολλές φωνές, και καθώς κατοικεί σε μία συλλογική γλώσσα, αναζητεί να δώσει το προσωπικό του στίγμα».

Σε ποια θέματα επιμένετε περισσότερο και γιατί;

«Υποθέτω ότι το πρώτο θέμα είναι η γλώσσα -η μουσική, η απόλαυση και οι παρερμηνείες της, οι δυνατότητες της αποδέσμευσής της από τις δομές και από τις έννοιες, που έχουμε δημιουργήσει γι’ αυτήν. Προσπαθώ να μη θεωρώ δεδομένα την ανθρώπινη γλώσσα και τις εκφράσεις της πραγματικότητας. Μέσα από τον ιστό της γλώσσας, μου προκαλούνται κι άλλες ανησυχίες, σχετικά με την οικολογική κρίση, τη χαρά όλων των μορφών της ζωής και των οικοσυστημάτων, την καταδίκη των αδικιών, καθώς και τον θάνατο, τον χρόνο, τη νέα ζωή… Μ’ ενδιαφέρουν και οι οικογενειακές ιστορίες και πώς συμβάλλουν αυτές στην έννοια του εαυτού».

Οι αμερικανικοί εκδοτικοί οίκοι ενδιαφέρονται να εκδώσουν ποιητικά βιβλία;

«Οι περισσότεροι από τους οίκους του συρμού είναι πολυεθνικές εταιρείες, για τις οποίες η βασική επιδίωξη είναι το κέρδος. Και δεδομένου ότι η ποίηση δεν αποφέρει οικονομικό όφελος, τείνει να περιοριστεί. Οποιες ποιητικές σειρές υπάρχουν σε μεγάλες εταιρείες είναι καρπός ενός ή δύο αφιερωμένων εκδοτών. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εκατοντάδες μη κερδοσκοπικοί εκδοτικοί οίκοι, πανεπιστημιακές εκδόσεις και περιοδικά αφιερωμένα στην ποίηση».

Μετά τον μοντερνισμό και τον μεταμοντερνισμό, πού μπορεί η ποίηση να ανακαλύψει το νέο της πρόσωπο;

«Νομίζω ότι ζούμε σε μια εποχή όπου όλα είναι υβρίδια, έτσι όλες οι μορφές και οι προσεγγίσεις είναι στη διάθεση του ποιητή. Ισως να έχουμε πραγματικά φτάσει στην εποχή όπου όλοι οι χρόνοι είναι την ίδια στιγμή παρόντες στο μυαλό μας. Τα τελευταία τρία βιβλία μου κινούνται μεταξύ ποίησης, φωτογραφίας, αφηγηματικής πρόζας, έρευνας και σχεδίων. Ενας αυξανόμενος αριθμός ποιητών φαίνεται ότι έχει βιώσει την εμπειρία της ρευστότητας του είδους. Θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουμε την ψηφιακή εποχή και την υπερπληροφόρηση – έχουμε ήδη φτάσει σ’ έναν κυβερνοχώρο μέσω των κινητών τηλεφώνων και των e-mails. Την ίδια στιγμή, εμφανίζεται το πεδίο των οικο-ποιητών ως μια απάντηση σε περιβαλλοντικές κρίσεις».

Θα μπορούσατε να ζήσετε χωρίς να γράφετε ποίηση;

«Οχι. Δεν θα μπορούσα καν να φανταστώ μια ζωή χωρίς να διαβάζω ποίηση».

Σε εποχές συνεχόμενης οικονομικής κρίσης, πιστεύετε ότι η ποίηση είναι μια καλή ευκαιρία για ενδοσκόπηση;

«Βεβαίως. Μας γυρίζει σε ορισμένες από τις βασικές απολαύσεις των αισθήσεων, του μυαλού και του πνεύματος, που δεν απαιτούν χρήματα. Σε μένα η ποίηση επιδρά τονωτικά σε οποιοδήποτε είδος κρίσης, ακόμη κι αν το ποίημα δεν έχει άμεση σχέση με την ίδια την κρίση. Διαθέτει μια καθαρότητα και μια στιβαρότητα, στην προσπάθειά της να μιλήσει πέρα από τις δυνατότητές της. Υπό αυτή την έννοια, το ποίημα είναι μια υπερβολή, που χρειάζεται φαντασία και χρόνο». *

info: Η παρουσίαση της ποιήτριας Ελένης Σικελιανός θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της 7ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, το Σάββατο (12-1 μ.μ.), στην αίθουσα «Στρατής Τσίρκας», περίπτερο 13. Θα συντονίσει ο πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου Τάκης Θεοδωρόπουλος. Θα παρουσιάσει για πρώτη φορά έργα της στην Ελλάδα: «Body Clock», «The Monster Lives of Boys & Girls», «Earliest Worlds», «The Book of Tendons», «The Lover’s Numbers», «Το Speak While Dreaming».

via enet.gr

Η δισέγγονη του Σικελιανού για τον «αμαρτωλό» πατέρα

Ο Αγγελος Σικελιανός, ο γιος του Γλαύκος, ο Τζον Πίτερ Στίβενς Σικελιανός (εγγονός), η κόρη του τελευταίου -η ωραία Ελένη Σικελιανός- και ένα βιβλίο για τα πάθη.

Ο Άγγελος Σικελιανός απόκτησε ένα μόνο παιδί, τον Γλαύκο, από τη δεύτερη σύζυγό του, Εύα Πάλμερ, που υπήρξε σκηνοθέτις θεάτρου και έλαβε με ενθουσιασμό μέρος στην οργάνωση των Δελφικών Εορτών περί τα τέλη της δεκαετίας του 1930.

Ο Γλαύκος, αντίθετα, απόκτησε τέσσερα παιδιά, ένα εκ των οποίων μοιάζει να άντλησε κάτι από το ποιητικό πνεύμα του παππού.

Ο Τζον Πίτερ Στίβεν Σικελιανός (1945-2000) έγραφε ποιήματα και έπαιζε μουσική, ήξερε να γιατρεύει τις αρρώστιες των δέντρων, ψάρευε, έφτιαχνε βάρκες, ήταν ξυλοκόπος, λάξευε βέργες από καλάμι, είχε συντροφιά αμέτρητους σκύλους, γάτες και πουλιά και δούλεψε κατ’ επανάληψη σε ζωολογικούς κήπους.

Την ιστορία της μποέμικης και γεμάτης καθημερινά ρίσκα ζωής του ξετυλίγει η κόρη του Ελένη Σικελιανός στο αφήγημά της «Το βιβλίο του Τζον», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση Κατερίνας Σχινά.

Η ποιήτρια ωραία Ελένη

Η Ελένη Σικελιανός, που γεννήθηκε το 1965 στην Καλιφόρνια, είναι, όπως και ο προπάππος της, ποιήτρια (τον διάβασε στις μεταφράσεις του Έντμουντ Κίλι και του Φίλιπ Σέραρντ), αλλά προκειμένου να φιλοτεχνήσει τη μορφή του πατέρα της κατέφυγε σε ένα ανάμεικτο είδος λόγου: Από τη μια πλευρά ποιήματα και από την άλλη μια αποσπασματική, όσο και υποβλητική αφήγηση, που λειτουργεί όπως η γλώσσα του ονείρου, για να συμπληρωθεί από μια σειρά επιστολών και ημερολογιακών εγγραφών.

Ναρκωτικά, αλκοόλ, γυναίκες, διακίνηση όπλων

Ο Τζον δεν ήταν εύκολος άνθρωπος. Έπαιρνε ναρκωτικά και κατανάλωνε γενναίες δόσεις αλκοόλ, έκανε μικροκλοπές και διακινούσε όπλα, έπαιζε κάθε τόσο ξύλο με διαφόρους και άλλαζε τις γυναίκες σαν τα πουκάμισα. Επίσης, δεν έμεινε ποτέ παραπάνω από μερικές ώρες στο σπίτι του, έζησε για μεγάλο διάστημα σε τροχόσπιτα ενώ παρέμεινε επί μακρόν άστεγος. Χαρακτήρας ασταθής και ευμετάβλητος, αλλά και με πάθος για τα ταξίδια και την περιπλάνηση: Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και πέθανε στην Αλμπουκέρκη του Νέου Μεξικού, έχοντας στο μεταξύ προλάβει να αλλάξει άπειρους τόπους διαμονής, από το Κέιπ Κοντ της Μασαχουσέτης και τη Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνια μέχρι τη Λωζάννη της Ελβετίας.

Η επιρροή του Τζον στην Ελένη

Παρόλα αυτά, ο Τζον επηρέασε καταλυτικά την κόρη του. Το βιβλίο της είναι η εναγώνια αναζήτηση της ταυτότητας του πατέρα: Μια ταυτότητα που έμεινε πάντοτε στο σκοτάδι αφού το παιδί δεν είχε παρά ελάχιστες ευκαιρίες να τον παρακολουθήσει από κοντά και να κατανοήσει, έστω στο ελάχιστο, τη στάση και τη συμπεριφορά του.

Μιλώντας για τον πατέρα της, η Ελένη μιλά εκ των πραγμάτων και για τον εαυτό της. Ο συγκεχυμένος και μονίμως ρευστός πατρικός κόσμος άνοιξε εξαρχής μια ρωγμή και στον κόσμο του κοριτσιού, που χρειάστηκε να προσδιορίσει ξανά και ξανά τη δική του ταυτότητα – δεν είναι ενδεχομένως τυχαίο πως την κέρδισε η ποίηση, με ένα έργο που επαινέθηκε αφειδώλευτα από την αμερικανική λογοτεχνική κριτική.

Άγγελος Σικελιανός
Άγγελος Σικελιανός

Η διαρκής απουσία

Η μεγάλη εξωστρεφής περιπέτεια του Τζον (από τα ταξίδια του ανά τις ΗΠΑ και την υδρόγειο μέχρι την παρατεταμένη παραμονή του στους δρόμους των μεγαλουπόλεων) θα καταλήξει στην αφήγηση της κόρης του σε μιαν εσώτερη αγωνία και για τους δυο τους. Τι ακριβώς ήταν εντέλει ο πατέρας και με ποιον τρόπο διαμόρφωσε η διαρκής απουσία της εικόνας του από τα μάτια της κόρης τα παιδικά χρόνια, αλλά και τον ενήλικο βίο της; Όπως είναι ευνόητο, η Ελένη Σικελιανός δεν διαθέτει οριστικές απαντήσεις ούτε για την ίδια ούτε για τον πατέρα της.

Αυτό ακριβώς, όμως, το χαρακτηριστικό του βιβλίου είναι η πηγή από την οποία απορρέει η συγκινησιακή δύναμη και η τέχνη της γραφής του: Μια ποίηση της παρέκκλισης και της διακινδύνευσης, παράλληλα, όμως, και η ποίηση μιας βαθιά κρυμμένης αγάπης, που ανεβαίνει τώρα με μια σπάνια θερμότητα στην επιφάνεια.

Τα ποιητικά βιβλία της Ελένης Σικελιανός έχουν μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες και είναι πολυβραβευμένα. Διδάσκει Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ, στο Κολοράντο, όπου ζει με τον συγγραφέα Laird Hunt και την κόρη τους Εύα.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ – ΜΠΕ